Deklaracja PSL dla Małopolski

Tu zaczyna się Polska.

Deklaracja PSL dla Małopolski
Wybory samorządowe 2014

Tytuł naszej deklaracji to nie tylko proste nawiązanie do hasła, pod którym Polskie Stronnictwo Ludowe prosi w tym roku o zaufanie wyborców. Te słowa w Małopolsce nabierają szczególnego wymiaru. To właśnie w naszym regionie znajduje się dawna stolica kraju, a Wawel to miejsce święte dla pokoleń Polaków. To właśnie w Małopolsce zlokalizowane są najcenniejsze skarby naszej kultury. To właśnie małopolska przyroda pozwala docenić potęgę i piękno natury. Wreszcie to nasza, małopolska ziemia, dała Polsce tak wiele wybitnych postaci na czele z Ojcem Świętym Janem Pawłem II, którego pontyfikat zmienił losy nie tylko naszej Ojczyzny, ale i świata.

Dla nas, ludowców, małopolska ziemia ma również szczególny wymiar. Racławickie pola to niemi świadkowie chłopskiego patriotyzmu. Miejsce wiecznego spoczynku Wincentego Witosa w Wierzchosławicach jest źródłem refleksji o powinnościach wobec Ojczyzny i ideałach służby publicznej. Na rakowickim cmentarzu grób śp. Wiesława Wody, wybitnego ludowca i ofiary smoleńskiej tragedii, przypomina, że również w dzisiejszych czasach troska i ciężka praca na rzecz wspólnego dobra bywa okupiona najwyższą ofiarą.

Małopolska jest województwem szczególnym. I właśnie dlatego troska o taki region to wyjątkowe wyzwanie. Polskie Stronnictwo Ludowe od wielu lat stara się mu sprostać, przyjmując odpowiedzialność za losy lokalnych i regionalnej wspólnoty. Samorządowcy wywodzący się z ruchu ludowego niosą w swoje małe Ojczyzny wartości wyróżniające nas spośród innych ugrupowań. Z całą pewnością należy do nich przekonanie, że tylko ciężka praca może zmieniać rzeczywistość, że należy łączyć wysokie kompetencję z wiedzą, że warto wierzyć ludziom i budować kapitał społecznego zaufania, że mimo trudności trzeba szukać dialogu i porozumienia opartego o wspólne dobro.

Samorząd to przede wszystkim ludzie. Jego istotą jest przecież wspólnota mieszkańców, która sama decyduje kto będzie kierował małymi Ojczyznami i decydował o kierunkach ich rozwoju. Wśród takich ludzi jest wielu wywodzących się z Polskiego Stronnictwa Ludowego – jego członków, sympatyków czy też osób, które swoimi samorządowymi dokonaniami zasłużyły na jego wsparcie. Z dumą przedstawiamy tych ludzi, ich działalność i plany, prosząc Wyborców, by obdarzyli ich swoim zaufaniem.

Oddaję w Państwa ręce naszą deklarację samorządową. Jest ona po pierwsze krótkim  podsumowaniem naszej ośmioletniej aktywności na poziomie samorządu województwa. Ufam, że mamy do niej prawo, ponieważ to właśnie Polskie Stronnictwo Ludowe nieprzerwanie od ośmiu lat bierze odpowiedzialność za rozwój Małopolski. Po drugie, nasza deklaracja wskazuje potrzeby samorządów lokalnych i działania mające na celu ich realizację, które w najbliższych latach będą priorytetem dla Polskiego Stronnictwa Ludowego. I wreszcie po trzecie, określa ona kierunki, na których region będzie skupiał się będzie w najbliższych latach, by jeszcze lepiej pełnić swoją prorozwojową rolę.

Tak postrzegamy naszą misję publiczną. Bo przecież samorząd nie jest abstrakcyjnym tworem, tylko konkretną zbiorowością. Sformułowaliśmy dziesięć wyzwań dla Małopolski, które poniżej prezentujemy. Nie mają one charakteru hierarchicznego – pokazują jak wiele wyzwań stoi przed samorządem i w jaki sposób kandydaci Polskiego Stronnictwa Ludowego chcą im sprostać.

Polska zaczyna się właśnie tutaj, od progów naszych domów, poprzez gminy, powiaty i województwa. Chcemy razem zmieniać ją na lepsze.

                                                                           Andrzej Kosiniak-Kamysz
                                                                           Prezes Zarządu Wojewódzkiego PSL w Małopolsce

Czego chcą Małopolanie?

Takie pytanie stawiamy sobie na co dzień. Bo choć gołym okiem widać, że regionalna przestrzeń się zmienia, wciąż wiele jest obszarów, które stanowią wyzwanie dla samorządu. W ostatnich latach ogromne znaczenie w tym procesie odegrały środki europejskie, zwłaszcza te rozdzielane na regionalnym poziomie, które nadały kierunek lokalnym zmianom i niwelowały często pogłębiające się od lat różnicy rozwojowe.

W ramach tylko jednego programu – Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego – zostały lub wkrótce zostaną zrealizowane projekty na łączną kwotę 1,3 miliarda euro. Program Operacyjny Kapitał Ludzki – w zakresie powierzonym samorządowi województwa – to blisko pół miliarda euro. Polskie Stronnictwo Ludowe od 2006 roku współrządzi Małopolską poprzez wojewódzki samorząd  i bierze odpowiedzialność za ten tak ważny proces właściwej dystrybucji środków. Europejskie pieniądze jeszcze przez co najmniej siedem lat zmieniać będą zarówno Polskę, jak i nasza małe Ojczyzny. W Małopolsce będziemy mieli do dyspozycji niemal miliard euro więcej. Uważamy, że powinny być one postrzegane nie jako wydatki, lecz jako inwestycje we wspólną lepszą przyszłość. Opracowaliśmy dokumenty, które będą planem, jak najlepiej je wykorzystać. Jesteśmy gotowi go realizować.

Przygotowując się do wyborów samorządowych na kilkudziesięciu spotkaniach w gminach, w każdym z małopolskich powiatów oraz w wielu środowiskach zapytaliśmy mieszkańców naszego regionu o to, co dla nich – z tak wielu samorządowych obszarów aktywności – jest ważne. Ich wskazania skonsultowaliśmy z kilkudziesięcioma ekspertami w wielu dziedzinach. W wyniku dyskusji oraz składanych ankiet nakreśliła się siatka oczekiwań, które mieszkańcy kierują wobec samorządowców. Zrobimy wszystko, by im sprostać.

DZIESIĘĆ WYZWAŃ
DLA MAŁOPOLSKICH SAMORZĄDOWCÓW

Po pierwsze: Dbać o Człowieka, Rodziny i jakość życia mieszkańców

Człowiek jest najważniejszy. To hasło od dawna towarzyszy Polskiemu Stronnictwu Ludowemu. Akcentujemy je właśnie dlatego, by skupiając uwagę na innych obszarach nie stracić z pola widzenia tego co najważniejsze: że aktywność publiczna, zwłaszcza ta samorządowa, zawsze musi pamiętać, że w efekcie winna po prostu służyć człowiekowi. Pamiętamy też o tym, że zasadę pomocniczości, subsydiarności, należy realizować praktycznie – że zadania publiczne winny być wykonywane jak najbliżej obywatela, że większe wspólnoty nie powinny zastępować mniejszych, a jedynie je uzupełniać, że Państwo powinno jedynie wspierać podstawową rolę Rodziny.

Człowiek
Dłuższe urlopy rodzicielskie, macierzyńskie i tacierzyńskie, nowe żłobki i kluby malucha, ulgi dla rodzin wielodzietnych, zdrowa żywność w szkołach, aktywizacja seniorów, reforma urzędów pracy – to tylko kilka z inicjatyw podejmowanych przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej. Działania te bez wsparcia samorządu terytorialnego byłyby niemożliwe, lub niezwykle trudne. Dlatego tak ważna jest ścisła koordynacja działań na poziomie centralnym, regionalnym i lokalnym – tak, by jeszcze lepiej służyć ludziom. Chcemy kontynuować ten proces.
Chcemy również kontynuować szeroko rozumiane wsparcie seniorów. Wierzymy, że poprzez ich aktywizację, mocne włączenie w życie społeczne, można minimalizować skutki starzenia się społeczeństwa, co ma również wymiar gospodarczy. Chcemy rozwijać sieć Uniwersytetów Trzeciego Wieku, jako jedną z form aktywności seniorów.

Rodzina
Priorytetami polityki prorodzinnej i społecznej jest zapewnienie pracy, powrót matek do pracy po urlopie macierzyńskim, zapewnienie opieki nad dziećmi – większa ilość żłobków i przedszkoli, korzystne ceny mieszkań (kredyty, dofinansowania dla młodych), tworzenie projektów pomagających rodzinom potrzebującym i wielodzietnym.
Będziemy wprowadzać programy wspierania rodzin. Taki program realizowany jest obecnie na przykład w Krakowie – wyznacza kierunki działań podejmowanych przez Gminę Miejską Kraków na rzecz: promowania modelu rodziny z dziećmi i kształtowania pozytywnego wizerunku rodziny, wzmacniania rodziny w prawidłowym wypełnianiu jej funkcji, zapewnieniu właściwej opieki dzieciom i młodzieży wymagającym pomocy osób  dorosłych.
Najważniejszymi elementami, a zarazem priorytetami polityki prorodzinnej i społecznej jest zapewnienie pracy dla rodziców, godzenie obowiązków pracy zawodowej z opieką nad dziećmi, zapewnienie opieki nad małymi dziećmi – większa ilość żłobków i przedszkoli, zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych dla rodzin wychowujących dzieci (preferencyjne kredyty, dofinansowania dla młodych, tanie mieszkania na wynajem), tworzenie projektów wspierających rodziny z dziećmi.
Mechanizmy działania obecnej władzy  samorządowej jak i rządowej skutecznie wspierają polskie rodziny. Przykładem jest wydłużenie urlopów macierzyńskich/rodzicielskich, czy projekt rządowy – „Ogólnopolskiej Karty Dużej Rodziny,” który ruszył 16 czerwca 2014 r. Brali w niej udział zarówno samorządowcy jak i ministerstwa czy kancelaria Prezydenta.  Projekt pomaga rodzinom wielodzietnym, czyli tym, które mają troje i więcej dzieci. Zakłada duże zniżki i ulgi dla rodzin. Karta Dużej Rodziny przyznawana jest każdemu członkowi rodziny, także rodzinom zastępczym i rodzinnym domom dziecka. Rodzicom karta wydawana jest dożywotnio, dzieciom do ukończenia 18 lub 25 lat w przypadku kontynuowania nauki. Osoby niepełnosprawne otrzymają kartę na czas trwania orzeczenia o niepełnosprawności. Karta przyznawana jest bezpłatnie i bez względu na dochód. Ogólnopolska Karta Dużej Rodziny jest uzupełnieniem lokalnych kart, które przyznają gminy swoim mieszkańcom. Do tej pory na karty dla dużych rodzin zdecydowało się 200 gmin w Polsce. Zrobimy wszystko, by funkcjonował w każdej gminie naszego województwa.
Warto również upowszechniać dobre samorządowe praktyki. Na przykład Kraków w 2014 r.  już po raz piąty organizuje kampanię edukacyjną i prorodzinną  „Kraków stawia na rodzinę!”. Celem tej akcji jest upowszechnianie działań profilaktycznych poprzez promowanie rodziny, wartości rodzinnych oraz zdrowego  stylu życia, połączonego z uprawianiem sportu. Ważnym jest również propagowanie wspólnego spędzania wolnego czasu przez rodziny, dzieci i młodzież. Akcja stawia również na aktywność twórczą, która wpływa na integrację rodziny. Organizatorzy tej akcji dążą by te inicjatywy aktywizowały i integrowały społeczności lokalne wokół wydarzeń jakie organizuje miasto i jego partnerzy. Takie dobre praktyki warto promować.
Reasumując: chcemy by Małopolska byłą przyjaznym miejscem dla rozwoju młodych ludzi; by zapewniała im konieczne warunki do kształcenia swoich umiejętności, a tym samym zagwarantowania poczucia bezpieczeństwa oraz potrzebnego wsparcia. Mając na uwadze niż demograficzny trzeba zachęcać do zakładania rodzin nie tylko poprzez stwarzanie warunków gospodarczych, ale również poprzez tworzenie nowych i coraz lepszych projektów dla rodzin wielodzietnych.

Ochrona zdrowia
Ciągłe usprawnianie publicznego systemu opieki zdrowotnej, w ramach samorządowych kompetencji, to wyzwanie na kolejną kadencję. Opowiadamy się za większą koordynacją tak inwestycji, jak i świadczeń z zakresu ochrony zdrowia na regionalnym poziomie, mając świadomość, że w wielu przypadkach wymaga to kompleksowego prawnego uregulowania.
System opieki zdrowotnej był w ostatnich latach istotnym beneficjentem środków europejskich, a samorząd województwa małopolskiego w znaczący sposób stał się inicjatorem nowych programów profilaktycznych i diagnostycznych oraz koordynatorem opieki zdrowotnej na regionalnym poziomie. Na inwestycje, które poprawiają jakość leczenia w Małopolsce, z poziomu regionalnego przeznaczono w ostatnich latach ponad 370 mln zł. Wśród najważniejszych inwestycji trzeba wymienić nową siedzibę Wojewódzkiego Szpitala Okulistycznego w Krakowie, Ośrodek Onkologiczny w Szpitalu Wojewódzkim w Nowym Sączu, Małopolskie Centrum Reumatologii, Immunologii i Rehabilitacji Szpitala Specjalistycznego im. J. Dietla w Krakowie czy wreszcie Zintegrowane Centrum Specjalistyczne Medycyny Ratunkowej i Krakowskie Centrum Badań i Technologii Medycznych przy Szpitalu im. Jana Pawła II.
Uważamy, że winien nastąpić proces regionalnej koordynacji świadczeń zdrowotnych, a rola samorządu województwa powinna być wzmocniona poprzez nadanie prawnych kompetencji w tym zakresie, z uwzględnieniem opinii środowisk medycznych. Trzeba również dokonać systemowej oceny i optymalizacji rozłożenia tzw. łóżek szpitalnych w poszczególnych specjalizacjach. W najbliższych latach szczególna uwaga zostanie skoncentrowana na onkologii, psychiatrii, geriatrii, neurologii, chorobach układów krążenia, oddechowego oraz kostno-stawowego. Szczególnie ważna będzie również opieka nad matką i dzieckiem. Duże znaczenie przywiązujemy do położenia znacznie większego nacisku na diagnostykę i leczenie zachowawcze, co zapewne znacznie zmniejszy potrzebę   hospitalizacji pacjenta.
Ze względu na otwarte granice rynek usług medycznych ma europejski wymiar. Dlatego trzeba stworzyć mechanizmy zachęcające najlepszych lekarzy do pozostania w kraju oraz wspierać kształcenie studentów w tych obszarach.
Chcemy dalej przekonywać Małopolan, że warto i że należy dbać o zdrowie. Stąd potrzeba informowania o prostych sposobach podjęcia indywidualnych zachowań prozdrowotnych (np. rzucenie palenia papierosów, ograniczenie spożywania alkoholu, podejmowanie aktywności fizycznej, zachęcanie do podjęcia walki o zrzucenie kilku dodatkowych kilogramów, kontrolowanie ciśnienia krwi). Zabiegi te mają niebagatelne znaczenie dla poprawy stanu zdrowia każdego z nas. Chcemy kontynuować coroczny wzrost nakładów na badania profilaktyczne, zwłaszcza w tak ważnych obszarach, jak kardiologia, onkologia, profilaktyka depresji, cyberuzależnienia oraz wdrażać projekty z zakresu przeciwdziałania uzależnieniom od alkoholu i substancji psychoaktywnych.

Po drugie: Ulepszać infrastrukturę
i troszczyć się o środowisko

Drogi (tak lokalne, jak i wojewódzkie) oraz kanalizacja – to najważniejsze obszary, które w opinii pytanych przez nas Małopolan wymagają największego samorządowego wsparcia. Lokalna sieć drogowa jest z powodzeniem rozwijana poprzez współpracę samorządów lokalnych z regionalnym oraz dzięki pomocy z budżetu państwa. Projekty związane z kanalizacją mogą liczyć na istotne wsparcie ze środków europejskich w obecnej perspektywie finansowej. Wspieranie projektów z tych dwóch obszarów wciąż będzie priorytetem nadchodzącej samorządowej kadencji. Chcemy dodać do niego jeszcze dwa elementy: rozwój transportu szynowego, wsparcie powstania transportu aglomeracyjnego w Krakowie oraz systemów park&ride w województwie oraz dalszy rozwój transportu lotniczego: Międzynarodowego Portu Lotniczego w Balicach.

Transport drogowy
Długość dróg krajowych wynosi w Małopolsce niemal 1 tys. kilometrów, a wojewódzkich 1,4 tys. kilometrów. Natomiast drogi gminne i powiatowe mają w Małopolsce długość blisko 26 tys. kilometrów. Na ulepszanie dróg w Małopolsce w latach 2011-2014 samorząd województwa, w którym zasiadają przedstawiciele naszego ugrupowania, wydał aż 1,1 mld zł. Z tych środków zrealizowane zostało prawie 30 inwestycji, w tym wiele obwodnic.
W przyszłości chcemy kontynuować rozwój małopolskich dróg tak z budżetu krajowego, jak i poprzez fundusze europejskie. Będziemy zabiegać, by jak najszybciej zrealizowane zostały kluczowe inwestycje na poziomie kraju – drogi S7, S1, A4, Zakopianka, Beskidzka Droga Integracyjna, czy droga Brzesko – Nowy Sącz. Na część z tych inwestycji otrzymaliśmy już promesę ze strony rządu. Dlatego tak ważnym jest, by dopilnować ich skutecznej realizacji.

Transport szynowy
Wiele spośród 1130 kilometrów linii kolejowych w Małopolsce nie jest wykorzystywanych w należyty sposób, głównie ze względu na postępujące niszczenie infrastruktury oraz ograniczone środki na dotowanie przewozów regionalnych. By zmienić tę sytuację od 2011 roku na realizację zadań związanych z organizowaniem i dotowaniem regionalnych przewozów pasażerskich województwo przeznaczyło prawie 600 mln zł. Kwota ta wydatkowana została m.in. na zakup nowego taboru pasażerskiego. Chcemy kontynuować ten kierunek i na tyle ile pozwalają samorządowe kompetencje uporządkować sytuację na polskiej kolei. Z pozycji pasażera mniej istotnym jest, która kolejowa spółka czym się zajmuje. On po prostu chce jeździć szybko, punktualnie i tanio. Będziemy zabiegać o przywrócenie polskim kolejom dawnej świetności, a na poziomie regionu o przeprowadzenie od dawna zaplanowanych inwestycji, takich jak np. budowa linii Podłęże – Piekiełko oraz modernizacja linii do Nowego Sącza i na Podhale, umożliwiająca osiąganie dużych prędkości. Jeszcze w tym roku uruchomiona zostanie pierwsza linia Szybkiej Kolei Aglomeracyjnej na odcinku Kraków-Wieliczka. Dalszy rozwój SKA to jeden z naszych priorytetów na przyszłość. Chcemy także zadbać o większy komfort pasażerów, poprzez modernizację dworców i przystanków oraz budowę węzłów przesiadkowych z infrastrukturą Park&Ride. Wiele planów w tym obszarze zostało już przygotowanych, a ze względu na europejskiej nastawienie na wspieranie transportu niskoemisyjnego mogą teraz liczyć na realizację i unijne wsparcie. Trzeba więc dobrze wykorzystać ten czas.

Transport lotniczy
Lotnisko to nie tylko brama do regionu i okno na świat dla jego mieszkańców. To nade wszystko koło zamachowe małopolskiej gospodarki. Przez ostatnią dekadę ruch pasażerski wzrastał średnio o 18 proc. rocznie, przekraczając w tym momencie 3,640 tys. pasażerów rocznie. Daje to Krakowowi niekwestionowany status lidera wśród portów regionalnych. To natomiast wprost przekłada się na regionalną gospodarkę. Jak się szacuje każdy z odwiedzających Małopolskę turystów zostawia tutaj średnio ok. 2 tys. zł. Wydaje je na krakowskim rynku, pod Tatrami, czy w tak licznych pensjonatach oraz gospodarstwach agroturystycznych. To wszystko sprawia, że rozwój lotniska tożsamy jest z rozwojem regionu. A bite przez niego rekordy obsłużonych pasażerów mają konkretne przełożenie na mieszkańców regionu.
Dlatego tak ważne jest wspieranie portu lotniczego realizującego największy w swojej historii program inwestycyjny. Do już rozpoczętych inwestycji – modernizacji dróg kołowania, płyt postojowych, terminalu oraz połączenia kolejowego i dworca – dochodzi wielkie wyzwanie dla samorządu regionu: wsparcie starań lotniska w kompleksowej modernizacji lub budowie nowej drogi startowej. Włączenie tego projektu do tzw. Kontraktu Terytorialnego (czyli listy najważniejszych inwestycji ustalonych wspólnie z Rządem RP), to początek drogi, której celem jest zapewnienie dynamicznego rozwoju portu na kolejne lata.
Osobną kwestią jest wsparcie aeroklubów – np. w Pobiedniku czy Nowym Targu – w staraniach o zbudowanie infrastruktury służącej ruchowi małych samolotów pasażerskich tzw. General Aviation oraz działalności szkoleniowej i rozwojowi przemysłu czasu wolnego. Ze względu na realną niemożność wspierania takich inicjatyw ze środków europejskich konieczne staje się rozważenie krajowego wsparcia, ponieważ projekty takie mają prorozwojowy charakter tak w lokalnej, jak i regionalnej skali.

Transport wodny
Obecnie Droga Wodna Górnej Wisły – to droga wodna, główny śródlądowy szlak żeglugowy w regionie wodnym Górnej Wisły, mający swój początek w Oświęcimiu i kończący się w Krakowie. Trzeba go dobrze wykorzystać nie tylko jako jedną z atrakcji turystycznych regionu. Transport rzeczny jest przecież o 30% tańszy od kolejowego i czterokrotnie od samochodowego, przy tym najczystszy ekologicznie!
Trzeba również ożywić  i zagospodarować bulwary wiślane. Tramwaj wodny to dopiero początek tego planu. Mamy wiele pięknych europejskich przykładów wykorzystania rzeki  dla rozwoju miasta  – jak choćby paryska Sekwana. Chcemy więc również skorzystać z takich pozytywnych przykładów.

Kanalizacja
Jeszcze do niedawna wyznacznikiem jakości życia był dostęp do komunalnych wodociągów. Dzięki wielkim inwestycjom z ostatnich lat obecnie te problemy zostały na terenie większości województwa rozwiązane. Do tej pory przy udziale środków europejskich wybudowano lub przebudowano niemal 3,3 tys km sieci kanalizacyjnej. Jednak potrzeba jeszcze wiele inwestycji w tym zakresie, o których pamiętaliśmy przygotowując plan wydatkowania funduszy europejskich na następne kilka lat. Na ten cel z samych środków regionalnych będziemy chcieli przeznaczyć ponad 80 mln euro, a do tej kwoty dojdą pieniądze pozyskane z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich oraz ze środków programów krajowych.

Ochrona przeciwpowodziowa i bezpieczeństwo publiczne
Inwestycje z zakresu ochrony przeciwpowodziowej to jeden z kluczowych elementów infrastruktury, choć czasem niedostrzegany przez mieszkańców. Wiele gmin od lat walczy z wielką wodą. Inne nie odczuwają tego problemu na co dzień, więc jest daleko na skali samorządowych potrzeb. Z całą pewnością w ostatnich latach nastąpiła ogromna intensyfikacja inwestycji w tym zakresie. Kwoty przeznaczane na działania z zakresu bezpieczeństwa przeciwpowodziowego, usuwanie szkód i gospodarkę wodną to bardzo ważna część wydatków samorządu województwa. Od 2011 roku na ten cel pozyskano ponad pół miliarda złotych. Ważnym elementem budowania bezpieczeństwa Małopolan jest wsparcie udzielane strażakom, którzy zazwyczaj jako pierwsi niosą pomoc w sytuacjach zagrożenia, również powodziowego. W minionych latach wiele małopolskich jednostek wzbogaciło się w nowy sprzęt i samochody, a w ramach programu „Małopolskie Remizy” udało się wyremontować 606 budynków. Wszystkie te działania chcemy kontynuować w przyszłości. Już teraz zaplanowaliśmy, że środki europejskie przyznane Małopolsce przeznaczone zostaną tak na projekty przeciwpowodziowe, doposażenie służb ratowniczych jak i na zapobieganie powstawaniu osuwisk, które w wielu miejscach naszego regionu są bardzo istotnym problemem.

Ochrona powietrza
Problem smogu oraz zanieczyszczenia powietrza stał się jednym z głównych wątków debaty publicznej w ostatnich latach. Opowiadamy się za zwiększeniem roli samorządów w rozwiązywaniu tego problemu. Konkretne inicjatywy to m.in.:
– Określenie parametrów technicznych i wielkości emisji zanieczyszczeń dla nowych kotłów na paliwa stałe instalowanych w budynkach oraz procedury kontroli tych parametrów przez służby kominiarskie
– Umożliwienie sejmikowi województwa wprowadzanie ograniczeń nie tylko w zakresie paliw dopuszczonych do stosowania, ale również parametrów technicznych i emisyjnych urządzeń spalania paliw dopuszczonych do użytkowania,
– Umożliwienie radzie miasta wdrożenie strefy ograniczonej emisji komunikacyjnej mającej na celu ograniczenie wjazdu dla samochodów nie spełniających wymagań norm spalin
– Umożliwienie kompensacji emisji zanieczyszczeń z nowo powstających instalacji przemysłowych poprzez ograniczenie emisji z ogrzewania indywidualnego.

Infrastruktura energetyczna
Od kilku lat coraz większego znaczenia nabierają działania i inwestycje związane z energetyką, energią ekologiczną i odnawialnymi źródłami energii. Przedsięwzięcia te nie tylko sprzyjają środowisku, ale umożliwiają wykorzystanie naturalnych zasobów i budują alternatywę wobec tradycyjnych źródeł energii. Już z poprzedniego Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego część środków została przeznaczona na tego typu inwestycje, m.in. na budowę pierwszej w Polsce naziemnej farmy fotowoltaicznej w Wierzchosławicach oraz instalacji fotowoltaicznych w Jadownikach, Tymbarku i Dobczycach. W ostatnich tygodniach do użytku oddane zostało Małopolskie Laboratorium Budownictwa Energooszczędnego Politechniki Krakowskiej. Będzie to jedno ze strategicznych w regionie centrów naukowych, w którym będą prowadzone badania w zakresie technologii energooszczędnych. Chcąc podjąć efektywne działania kontynuujące ten dobry trend, w województwie opracowany został Regionalny Plan Energetyczny, którego celem jest osiągnięcie standardów europejskich w systemie energetycznym Małopolski oraz zapewnienie bezpieczeństwa energetycznego poprzez pokrycie zapotrzebowania energetycznego regionu w oparciu o zróżnicowane zasoby. Biorąc pod uwagę, jak dużo środków z funduszy europejskich w ciągu najbliższych lat ma zostać przeznaczonych na gospodarkę niskoemisyjną, szybka realizacja wielu elementów tego planu jest bardzo realna.
Nowoczesna i wydajna infrastruktura energetyczna to jeden z filarów sprawnie działającej gospodarki, ale także jak wskazuje wielu mieszkańców naszego województwa – bezpieczeństwo energetyczne. Pod pojęciem tym każdy z nas jak w lustrze odbija własne potrzeby i problemy. Dla przedsiębiorców działających na naszym terenie to pewność produkcji, to możliwość zmniejszenia energochłonności gospodarki, a to w sposób bezpośredni podnosi konkurencyjność i ogranicza ryzyko biznesowe. Bezpieczeństwo Energetyczne to również zagadnienie dotykające wszystkich, którzy, na co dzień korzystają z energii elektrycznej, gazu, energii cieplnej lub innych źródeł niezbędnych w funkcjonowaniu każdego gospodarstwa domowego.
Wytwarzanie energii elektrycznej z OZE otwiera drogę do uniezależnienia się od zewnętrznych źródeł energii oraz jest szansą dla rozwoju lokalnych przedsiębiorców. Jednym z celów do osiągnięcia dla Małopolski jest dynamiczny rozwój gospodarki niskoemisyjnej. Przedsiębiorcy już to wiedzą. Potrafią coraz skuteczniej rozwijać swoje przedsiębiorstwa korzystając z rozwiązań OZE. Czas również na gospodarstwa domowe, które wytwarzając prąd elektryczny z instalacji fotowoltaicznych, korzystają z energii słońca lub wiatru, stwarzają podstawy do lepszej „czystej przyszłości” dla nas i następnych pokoleń.
W latach 2014-2020 Regionalny Program Operacyjny Województwa Małopolskiego będzie dysponował środkami w wysokości 380 mln euro na regionalną politykę energetyczną. To największa kwota spośród wszystkich tzw. osi priorytetowych MRPO. Samorząd Województwa Małopolskiego pokazuje jak dużą wagę przywiązuje do zagadnienia Bezpieczeństwa Energetycznego i rozwoju Odnawialnych Źródeł Energii.

Troska o przestrzeń
Opowiadamy się za zaprzestaniem chaotycznej zabudowy, szpecącej naszą piękną małopolską przestrzeń. Skutecznym narzędziem w tym celu są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego – które winny godzić interesy wszystkim mieszkańców terenów, które obejmują a zarazem realizować przestrzenną politykę gmin.

Po trzecie: Wzmacniać regionalną gospodarkę

Miejsca pracy są pochodną silnej gospodarki. Właśnie tą kwestię wskazują Małopolanie, jako jedno z głównych wyzwań stojących przed samorządami. Rzecz jasna żaden samorząd czy administracja nie zastąpi osobistej aktywności i gotowości do podejmowania nowych zawodowych wyzwań. Jednak zadaniem sfery publicznej jest stwarzanie jak najlepszych warunków dla rozwoju gospodarki oraz wyrównywanie szans tam, gdzie rynek zawodzi. Na Polskim Stronnictwie Ludowym ciąży w tym zakresie szczególna odpowiedzialność, ponieważ właśnie te sektory w administracji rządowej zostały mu powierzone. Dobra współpraca z samorządami jest w tym zakresie niezbędna. Chcemy w sposób ciągły współpracować z rządem i parlamentem w procesie minimalizacji barier dla przedsiębiorców. Deklarujemy wsparcie dla instytucji otoczenia biznesu i budowanie relacji pomiędzy nauką i gospodarką – pod egidą Ministra Gospodarki. Będziemy wspierać Ministra Pracy i Polityki Społecznej w procesie walki z bezrobociem i tworzenia jak najlepszego systemu pomocy osobom, które prace straciły. I wreszcie: chcemy zadbać o to, by jak najwięcej środków z kolejnej europejskiej perspektywy finansowej trafiło wprost do przedsiębiorców, bo to oni najlepiej będą wiedzieli, jak te pieniądze wykorzystać w sposób optymalny dla lokalnych i regionalnej gospodarki.

Małopolska Regionem Wiedzy
Budowanie pozycji Małopolski jako autentycznego Regionu Wiedzy nie obędzie się bez zwiększenia nakładów na badania oraz transfer ich wyników do gospodarki. Będziemy zatem zabiegać, aby ten nakłady wzrastały.
Aby uzyskać cel w postaci specjalizacji technologicznej Małopolski należy budować wewnętrzny systemu wsparcia innowacyjności i wysokich technologii poprzez współpracę pomiędzy głównymi uczestnikami systemu: jednostkami badawczymi, uniwersytetami, władzami regionalnymi i lokalnymi, agencjami rozwoju, lokalnymi przedsiębiorstwami, instytucjami kapitałowymi i finansowymi, a także ogniwami pośredniczącymi w transferze i komercjalizacji technologii. Kluczowe w tym procesie jest wsparcie innowacyjności. To pojęcie – nadużywane w debacie publicznej – rozumiemy w bardzo prosty sposób: jest to wsparcie nauki, celem wytworzenia nowych technologii, znajdujących konkretne zastosowanie w biznesie.
W zakresie budowania innowacyjnej gospodarki regionalnej mamy już znaczące osiągnięcia. Od lat środki z funduszy europejskich zarządzane przez samorząd województwa,  są przeznaczane na wsparcie konkurencyjności. Dofinansowano 2020 projektów dotyczących wsparcia przedsiębiorczości, 550 mln to wartość umów na bezpośrednie dotowanie inwestycji w małych i średnich przedsiębiorstwach, a w zakresie komercjalizacji badań naukowych pomoc uzyskało 177 projektów za 50 mln zł. Z kolei prawie 1600 małopolskich przedsiębiorców skorzystało ze wsparcia z funduszy pożyczkowych i poręczeniowych. Te przedsięwzięcia, liczby i kwoty przełożyły się na realne efekty, które odczuwają Małopolanie – tak jak np. powstanie 2500 miejsc pracy czy wprowadzenie na rynek 2000 nowych produktów i innowacyjnych technologii. Działania te chcemy kontynuować w przyszłości w jeszcze szerszym zakresie.
Budowanie sprzyjającego klimatu dla rozwoju lokalnej przedsiębiorczości to zadanie leżące również po stronie samorządów gmin i powiatów. Jednym z przejawów takiej aktywności jest np. tworzenie stref aktywności gospodarczej. Nasi przedstawiciele będą o to zabiegać, zważywszy, iż w przyszłości wiele środków europejskich będzie można pozyskać na ten właśnie cel.

Regionalna gospodarka
Fundamentem każdej gospodarki są małe i średnie firmy. Małopolanie słyną z pracowitości i przedsiębiorczości. Zadaniem samorządów jest wspieranie tej naturalnej energii mieszkańców naszego regionu. Wśród działań pomocowych skierowanych do małych i średnich przedsiębiorstw należy wymienić wzmocnienie sektora MŚP poprzez działania z zakresu promocji na rynkach międzynarodowych nakierowane na zwiększenie eksportu i zdobywanie nowych rynków pracy, a także wzmocnienie specjalistycznego doradztwa  realizowanego np. w formie bonów na doradztwo.
Będziemy zabiegać aby więcej bezpośrednich inwestycji zagranicznych było w subregionach z większym bezrobociem. Stąd wskazane jest kontynuowanie zaangażowania instytucji odpowiedzialnych za promocję  gospodarczą województwa małopolskiego (Małopolskiej Agencji Rozwoju Regionalnego i  Krakowskiego Parku Technologicznego) w przyciąganie inwestycji na tereny oddalone od stolicy województwa. Spowodujemy  skierowanie większej ilości środków na promocję małych gmin i miasteczek.
Będziemy zachęcać samorządy do jak najbliższej współpracy z Krakowskim Parkiem Technologicznym, który zarządza specjalną strefą ekonomiczną. Już teraz obejmuje ona obszar 707 hektarów i składa się z 27 podstref na terenie 25 gmin. Jej dynamiczny rozwój w ostatnich latach to wielka szansa dla samorządów na przyciągnięcie inwestorów, a tym samym aktywizację lokalnego rynku pracy.
Duże znaczenie w rozwoju gospodarczym odgrywać będą środki europejskie. Dotyczy to środków zarówno na poziomie centralnym jak i regionalnym. W nowej perspektywie finansowej 2014 – 2020 w Programie Wiedza, Edukacja, Rozwój, nacisk zostanie położony na podnoszenie jakości zarządzania rozwojem mikro i małych przedsiębiorstw. W ramach programu regionalnego będziemy kontynuować  działania bezpośrednio skierowane do przedsiębiorców i pracowników. Będą to m.in. usługi szkoleniowe, doradcze, diagnostyczne, ale zmieni się sposób ich dystrybucji. Pomoc będzie udzielana przedsiębiorcom bezpośrednio w formie bonów. Będą oni mogli decydować samodzielnie o przeznaczeniu ich, zgodnie z indywidualnymi potrzebami przedsiębiorstw.
W Programie Wiedza, Edukacja, Rozwój (PO WER) realizowany będzie specjalny pakiet działań – „Gwarancji dla młodzieży”. Łącznie prawie 1,8 mld euro (ok. 7,6 mld zł) zostanie przeznaczonych na wsparcie w całym kraju około 700 tys. osób młodych (do 29 roku życia) w zakresie:  pomocy w aktywnym poszukiwaniu pracy,  podnoszenia kwalifikacji  zawodowych osób młodych oraz ich lepszego dopasowania do potrzeb rynku pracy, a także pomocy w zdobyciu doświadczenia zawodowego przez osoby wchodzące na rynek pracy (w tym wsparcie przedsiębiorczości osób młodych), jak również wspierania mobilności zawodowej osób młodych.

Po czwarte: Pomóc małopolskiej wsi

Z informacji, jakie otrzymaliśmy od Małopolan wynika jeszcze jedna istotna przesłanka: zacierają się tradycyjnie rozumiane granice pomiędzy wsią a miastem. Obszary wiejskie tracą bowiem swoja typową funkcję – coraz częściej służą nie tyle producentom żywości, co osobom pracującym na co dzień w miastach. Budowanie mostów pomiędzy wsią a miastem, z uwzględnieniem tej prawdziwej rewolucji demograficznej, które jesteśmy świadkami, to prawdziwe wyzwanie stojące przed Polskim Stronnictwem Ludowym, które w naturalny sposób predystynowane jest do bycia liderem tego procesu. Nie można jednak zapomnieć o tradycyjnym małopolskim rolnictwem. Wspieranie wsi ma wymiar nie tylko ekonomiczny, ale i społeczny. Małopolski układ agrarny – z niewielkimi gospodarstwami ma ograniczone zdolności konkurencyjne w zakresie ceny, lecz posiada  ogromny potencjał w zakresie jakości żywności. Promocja tego sektora wymaga jednak wielu działań podejmowanych przez samorząd terytorialny.

Mimo zacierania się różnic pomiędzy obszarami wiejskimi a miejskimi, należy pamiętać o specyfice rozdrobionych małopolskich gospodarstw rolnych, wymagających systemowego wsparcia. Należy do nich promowanie żywności i produktów tradycyjnych oraz systemu ich dystrybucji. W tym celu niezbędne są nowe rozwiązania legislacyjne dla mikroprzetwórstwa – obejmujące redukcję wymagań dla małych podmiotów. Trzeba likwidować bariery w sprzedaży żywności bezpośrednio u producentów poprzez rozszerzenie listy produktów i umożliwienie zbytu produktów przetworzonych.
Często niedocenianym elementem jest konieczność wzmocnienia tożsamości lokalnej. Od wielu lat Polskie Stronnictwo Ludowe wspiera tak ważne organizacje grupujące społeczności lokalne, jak ochotnicze straże pożarne, ludowe zespoły sportowe czy koła gospodyń wiejskich. Trudno bowiem przecenić ich rolę w aktywizacji lokalnych społeczności, prowadzeniu ważnych inicjatyw społecznych oraz kultywowaniu pięknych lokalnych i regionalnych tradycji. Bez nich z całą pewnością Małopolska nie byłaby tak pięknym i różnorodnym regionem. Potencjał tkwiący w lokalnych organizacjach dostrzegł samorząd województwa, co znalazło wyraz w przyznaniu  800 tys. zł  z przeznaczeniem na realizację projektu „Grant na start”, czyli na dotację pierwszego projektu dla nowopowstałych kół gospodyń wiejskich.
Zwracamy również uwagę, że rolnictwo małopolskie jest zróżnicowane terytorialnie. Gospodarstwa w północnej części naszego regionu ze względu na swój duży areał mogą być nastawione na intensywną produkcję rolną, podczas gdy południowa część Małopolski to raczej produkcja niszowa, rolnictwo ekologiczne oraz produkty tradycyjne.
Należy również wprowadzić mechanizmy premiowania rolników za łączenie się w silniejsze grupy celem wspólnej produkcji, czy też promocji swoich produktów.

Europejskie pieniądze
Za nami kolejny okres funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej. W latach 2007 – 2013 w Małopolsce:
– przekazano ponad 40 mln zł dla młodych rolników,
– zmodernizowano gospodarstwa za ponad 270 mln zł,
– wspierano przedsiębiorczość na obszarach wiejskich, na co wydano ponad 128 mln zł.
Nowy okres programowania to nowa szansa, ale też wyzwanie. Zadaniem dla Małopolski jest sprawne i sprawiedliwe wydatkowanie środków, które wywalczyliśmy  i w skali kraju jest to aż 42,4 mld euro! W nowym programie specjalnym wsparciem zostaną objęte małe gospodarstwa i rolnicy gospodarujący na obszarach o szczególnych utrudnieniach. Na wsparcie będzie też mogło liczyć młode pokolenie gospodarzy przejmujących gospodarstwa po rodzicach.

Sprzedaż bezpośrednia
Małopolska jest regionem w którym dominują małe, rodzinne gospodarstwa. Wyróżnia nas to w stosunku do Polski północnej, czy przeciętnego gospodarstwa UE, gdzie przeważają podmioty wielkotowarowe. Rodzinny charakter powoduje, że produkty małopolskich gospodarstw jakością przewyższają te wyprodukowane w gospodarstwach konwencjonalnych. Świadczy o tym m.in. ponadprzeciętna liczba certyfikowanych produktów regionalnych, tradycyjnych i ekologicznych. Zadaniem PSL jest umożliwienie sprzedaży szerokiego zakresu żywności wyprodukowanej we własnym gospodarstwie, w tym żywności przetworzonej, takiej jak dżemy, soki, przetwory itp. i doprowadzenie do związanych z tym zmian legislacyjnych. Skorzystają na tym mieszkańcy miast, którzy będą mogli tanio kupić zdrową żywność bezpośrednio u jej producentów.
Szczególną uwagę chcemy zwrócić na produkcję żywności tradycyjnej, certyfikowanej, najwyższej jakości z której słynie nasze województwo. Dołożymy wszelkich starań, aby małopolskie dziedzictwo kulinarne było rozpoznawane i cenione w całej Europie. To dzięki PSL przez wiele lat saldo eksportu polskiej żywności utrzymywało się na rekordowo wysokim poziomie. Będziemy walczyć o utrzymanie tej tendencji, niezależnie od sytuacji politycznej na wschodzie. Nowe rynki zbytu to szansa na lepszy dochód małopolskich gospodarzy.

Ochrona interesów rolnika
Rekordowa liczba dzików w Małopolsce czyni spustoszenie w uprawach. Naszym zadaniem jest wypracowanie kompromisowego, ale skutecznego rozwiązania w zakresie ochrony zbiorów przed powodującą szkody zwierzyną.

Infrastruktura rolnicza
Trudności z utylizacją odpadów, czy uboju niektórych zwierząt (np. jagniąt ekologicznych) to kolejne wyzwanie na nadchodzący czas. Konieczne są ułatwienia w zakresie zbiórki odpadów poubojowych, czy budowy lokalnych, łatwo dostępnych ubojni, rozbieralni i innych obiektów przetwórstwa mięsa.

Przeciwdziałanie skutkom kryzysów
Niestabilna sytuacja na świecie, zwłaszcza kryzys na Ukrainie, uderza również w małopolskiego rolnika. W tej sytuacji priorytetem dla PSL jest inicjowanie i realizacja mechanizmów antykryzysowych, takich jak rekompensaty, czy interwencyjny skup produktów – chroniących interes producentów rolnych. Dzięki naszej inicjatywie UE przeznaczyła środki na wypłatę rekompensat dla rolników, którzy ucierpieli na rosyjskim embargo.

Po piąte: Zapewnić dobrą edukację
i wspierać rynek pracy

Edukacja
Wśród wielu wyzwań z tego obszaru jednym z najpilniejszych wydaje się konieczna odbudowa szkolnictwa na poziomie zawodowym oraz dostosowanie palety zawodów do potrzeb rynkowych. Winna nastąpić również specjalizacja placówek oświatowych i dostosowanie bazy dydaktycznej do konkretnych branż i potrzeb danego rejonu (gastronomia i hotelarstwo w rejonach turystycznych, wiedza rolnicza w powiatach rolniczych itd.).

Rynek pracy
Aby działania podejmowane przez Ministra Pracy i Polityki Społecznej były w pełni efektywne, i skutecznie oraz służyły reformie systemu wspierania zatrudnienia, wymagają wsparcia i zaangażowania samorządów regionalnych i lokalnych. W ubiegłych latach ze środków europejskich wdrażanych przez samorząd województwa wsparciem objęto 177 tys. osób, w tym długotrwale bezrobotnych i młode matki. Ponadto 4 mln zł przeznaczono na powstanie 32 nowych przedsiębiorstw społecznych, działających w formie spółdzielni socjalnych, dzięki czemu 208 osób, znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji znalazło już pracę. Kolejne miejsca w tym sektorze ciągle powstają. Nowatorskimi przedsięwzięciami pomagającymi osobom bezrobotnym były np. takie projekty jak Konserwator, Zielona praca oraz Ekspres do zatrudnienia.
Mając świadomość, jak wiele jest jeszcze do zrobienia, samorząd województwa zaplanował przeznaczenie do 2020 roku 1 mld zł środków europejskich właśnie na projekty w obszarze rynku pracy. W kwocie tej mieszczą się m.in. środki na utworzenie własnej działalności gospodarczej, a więc projekty, które tworzą realne miejsca pracy i uruchamiają aktywność Małopolan. Założono, że dzięki tej interwencji środki otrzyma 12 tys. osób. W programie współtworzonym przez polityków Polskiego Stronnictwa Ludowego przewidziano również wsparcie ukierunkowane na przygotowanie osób niepracujących do wejścia na rynek pracy, za pomocą szkoleń, staży czy poradnictwa zawodowego. Zwrócono też szczególną uwagę na podnoszenie kompetencji pracowników małopolskich przedsiębiorstw. Nie zapomniano o młodych matkach, tak, by po nowym – rocznym urlopie macierzyńskim – mogły z łatwością znaleźć się ponownie na rynku pracy. Jednym z ułatwień będzie dla nich stworzenie nowych miejsc opieki na najmłodszymi dziećmi – w żłobkach i klubach dziecięcych, dzięki czemu będą mogły same podjąć aktywność zawodową.

Po szóste:  Rozwijać kulturę i dbać o dziedzictwo

Małopolska nazywana jest kulturalną stolicą kraju. To właśnie tutaj kwitnie życie artystyczne oraz działają najbardziej prężne instytucje kultury.
Głównymi kierunkami, obszarami wokół których należy się skupić są przede wszystkim edukacja kulturalna, ochrona zabytków czy ochrona i zagospodarowanie przestrzeni (parki kulturowe). Bardzo ważne jest zatem umiejętne formułowanie misji, zarówno w dziedzinie kultury jak i zarządzania kulturą, gdyż to właśnie od niej zależy, jaki kierunek rozwoju przyjmie dana instytucja kultury. Ważną rolę w tworzeniu misji i polityki kulturalnej odgrywają sami ,,aktorzy” kultury. To właśnie do nich w głównej mierze należy zadanie określenia misji funkcjonowania danej instytucji, co jest kluczowym elementem w budowaniu wizerunku instytucji, w szczególności w odniesieniu do instytucji kultury.
Bardzo często kultura pojmowana jest jako jeden z instrumentów rozwoju lokalnego oraz jako obszar, w którym upatruje się czynniki prorozwojowe. Kultura stanowi również istotny aspekt w budowaniu marki lokalnej.
Żyjemy w świecie globalnym, w świecie, w którym tradycyjne wartości po części odeszły w cień. Ustalony dotychczasowy porządek ustąpił nowym stylom życia. Porządek ten stanowił dla nas źródło bezpieczeństwa i stabilizacji, a wraz z procesem szybkich przemian świata utraciliśmy go. Mamy do czynienia z degradacją naturalnego środowiska, coraz częściej to, co jest dookoła nas, to sztucznie wykreowana przestrzeń. Tworzy się zatem we współczesnym świecie nowa jakość życia. Tym bardziej ważnym staje się powrót do lokalnych tradycji, powrót do dziedzictwa kulturowego i otoczenie go specjalną opieką.
Troskę o kulturę rozumiemy  poprzez wspieranie jej materialnych wyrazów. Chcemy w istotny sposób zwiększyć środki przeznaczane na ochronę zabytków, zwłaszcza w mniejszych miejscowościach. Jak  na publiczny mecenat przystało chcemy się skupić nad inicjatywami kulturalnymi budującymi lokalną i regionalną tożsamość. Ze środków pozostających w dyspozycji samorządu województwa, w tym funduszy unijnych, w obszarze kultury wsparto inwestycje o wartości 258 mln zł. Aby każdy Małopolanin mógł korzystać z zasobów kulturalnych regionu, uruchomiony został projekt Bon Kultury. Dzięki niemu możliwość udziału w wydarzeniach kulturalnych i zajęciach edukacyjnych otrzymują ci mieszkańcy regionu, którzy na co dzień z różnych powodów mają utrudniony do nich dostęp. Dla wielu mieszkańców naszego regionu duże znaczenie miał program Małopolska Biblioteka +, w ramach którego gminy mogły przekształcać swoje biblioteki publiczne w nowoczesne centra kulturalno-edukacyjne.
Konkretnymi proponowanymi przez nas działaniami na przyszłość jest np.:
– wspieranie właścicieli budynków wpisanych do rejestru zabytków – wsparcie ze strony państwa w procesie pozyskiwania funduszy  na remonty takich obiektów;
– ochrona przestrzeni miasta Krakowa, poparcie inicjatywy tworzenia parków kulturowych – miejsc, których głównym celem jest ochrona przed zatarciem tożsamości;
– zwrócenie szczególnej uwagi na domy kultury, objęcie ich szczególną opieką jako wyraźny przejaw podkreślenia ich ważnej roli w upowszechnianiu kultury;
– edukacja kulturalna, bo zajęcia z zakresu kultury powinny stanowić immanentną część edukacji dzieci i młodzieży.

Po siódme: Efektywnie wykorzystać środki europejskie

Małopolska jest liderem wydatkowania środków europejskich. Świadczą o tym nie tylko liczby, takie jak niemal 5,5 mld zł wartości podpisanych dotychczas umów, ponad tysiąc dofinansowanych projektów (nie licząc projektów dla przedsiębiorców – w Małopolskim Centrum Przedsiębiorczości było ponad 2000 umów). Każdy zapewne dostrzega głębokie zmiany wokół siebie w postaci nowych dróg, kanalizacji, sal gimnastycznych, wyremontowanych szkół, zrewitalizowanych miast, doposażonych szpitali, nowych stref aktywności gospodarczej, obiektów turystycznych, rozwijających się przedsiębiorstw, a co za tym wszystkim idzie – nowych miejsc pracy, większego komfortu życia, poczucia bezpieczeństwa. A mowa tu tylko o środkach z Małopolskiego Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013, za którego realizację w pełni odpowiada Zarząd Województwa. Do tego dochodzą środki z Programu Kapitał Ludzki, czy tak ważnego dla nas Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich.
Zadowolenie z dotychczasowych efektów mobilizuje do dalszej wytężonej pracy. Dzięki aktywnym staraniom Zarządu Województwa na Regionalny Program Operacyjny w Małopolsce w latach 2014-2020 będziemy mieli więcej o niemal 1 mld euro w porównaniu z latami 2007-2013, i to biorąc pod uwagę zarówno alokację „starego” RPO jak i Programu Kapitał Ludzki. W chwili przyjmowania naszej samorządowej deklaracji znajdujemy się na ostatniej prostej jeżeli chodzi o przygotowanie nowego programu – uczestniczymy w negocjacjach z Komisję Europejską, przekonując do naszych pomysłów na rozwój naszego regionu i broniąc najważniejszych dla Małopolski obszarów wsparcia.
W projekcie nowego programu regionalnego, który już w kwietniu przekazaliśmy do negocjacji Komisji Europejskiej, zaplanowaliśmy środki na najważniejsze obszary, z jednej strony gwarantujące szybszy rozwój gospodarczy i społeczny regionu, z drugiej – zaspokajające podstawowe potrzeby mieszkańców. Tak więc w zaproponowanym Programie Regionalnym znaczne środki, bo aż 300 mln euro przeznaczyliśmy na budowę i remont dróg – przede wszystkim tych najbardziej obciążonych, wojewódzkich, jak i tych lokalnych, powiatowych czy gminnych. Znając duże zapotrzebowanie regionalne – 82 mln euro chcemy wykorzystać na projekty wodno-kanalizacyjne, a 20 mln euro – na gospodarkę odpadami. Duża część środków, bo 35 mln euro, która zainwestowana zostanie głównie na obszarach wiejskich, trafi na projekty z zakresu rozwoju instalacji wytwarzania energii elektrycznej i cieplnej ze źródeł odnawialnych. 40 mln euro to z kolei kwota, dzięki której chcemy wesprzeć projekty ukierunkowane na odnowę obszarów wiejskich. Będą to inwestycje, które nie tyle poprawią estetykę przestrzeni, ale pomogą rozwiązać konkretne problemy i potrzeby społeczne na obszarach wiejskich, np. modernizacje obiektów na cele społeczne – świetlice, domy kultury, ośrodki zdrowia. Zagwarantowane zostały również środki, które mają zapewnić większe bezpieczeństwo Małopolan – 9 mln euro zostanie przeznaczona na zadania zapobiegające osuwiskom, a za 14 mln euro zakupiony zostanie m.in. sprzęt dla służb ratowniczych, w tym dla Ochotniczych Straży Pożarnych.
O tym, że przygotowany program bazuje na realnych zapotrzebowanych małopolskich samorządów, gmin, instytucji i organizacji, świadczy kilkuletnia debata, którą na temat najważniejszych potrzeb rozwojowych przeprowadziliśmy w regionie. Począwszy od przygotowania Strategii Województwa, przyjętej w 2011 roku przez Sejmik Województwa, w którym zasiadają nasi przedstawiciele oraz przygotowania Programów Strategicznych aż po projekt Programu Regionalnego – na każdym etapie szeroko konsultowaliśmy nasze pomysły i plany z szerokim gronem Małopolan. Temu służył np. uruchomiony w 2012 roku Bank Projektów Regionalnych, który pozwolił nam na zidentyfikowanie najważniejszych projektów koniecznych do zrealizowania jak i tych obszarów, w których zapotrzebowanie na środki europejskie jest największe. Dodatkowo – decyzje o rozdziale części środków w ramach programu będą podejmowane nie „w Krakowie”, przez Zarząd Województwa, z dala od terenu, gdzie te środki mają trafić.
Chcemy podzielić się kompetencjami – ale też odpowiedzialnością – z lokalnymi samorządami, przedsiębiorcami czy organizacjami społecznymi. W tym celu wyodrębniliśmy w Małopolsce 5 subregionów – Krakowski Obszar Metropolitalny, Subregion Tarnowski, Sądecki, Podhalański oraz Małopolskę Zachodnią. I właśnie przedstawiciele samorządów, instytucji, organizacji funkcjonujących i działających lokalnie zasiadają w tzw. Forach Subregionalnych, które będą współdecydowały o podziale środków np. na drogi lokalne, projekty wodno-kanalizacyjne, termomodernizację budynków publicznych czy też projektów z zakresu turystyki. Taka decyzja opiera się na przekonaniu, że to właśnie ludzie mieszkający i działający „na miejscu”, w konkretnym subregionie, najbliżej potrzeb i problemów – są w stanie porozumieć się tak, aby skutecznie im przeciwdziałać i nadawać nowy impuls do rozwoju. W kolejnej samorządowej kadencji chcemy w podobny sposób współpracować z lokalnymi samorządami.
Stawiane dzisiaj Zarządowi Województwa zarzuty, że przygotowany Program Regionalny odzwierciedla nakazy z Warszawy czy wręcz Brukseli jest więc oczywistą nieprawdą. Szanując uregulowania zapisane w rozporządzeniach unijnych, jak i dokumenty przyjmowane na szczeblu krajowym, opracowaliśmy wspólnie – razem z Małopolanami – program, który odzwierciedla nasze potrzeby i nasze ambicje.
Ale środków z Programu Regionalnego nie wystarczy, by zagwarantować sfinansowanie wszystkich niezbędnych inwestycji i projektów. Dlatego – tak jak do tej pory – będziemy wspierać małopolskie samorządy i instytucje w pozyskiwaniu środków dostępnych w krajowych programach realizowanych z funduszy unijnych. Co więcej – realizację najważniejszych inwestycji w Małopolsce chcemy zawrzeć w Kontrakcie Terytorialnym – umowie pomiędzy rządem a regionem, w którym strona rządowa zobowiązuje się do sfinansowania z pieniędzy dostępnych na szczeblu krajowym (np. w budżecie państwa lub krajowych programach operacyjnych) najważniejszych i często najbardziej kosztownych inwestycji w regionie.  W kolejnych miesiącach, a potem latach zawartość Kontraktu będzie aktualizowana. Ważne jest więc zarówno przygotowywanie dobrych projektów, jak i skuteczny lobbing na szczeblu centralnym, czego gwarantem jest współpraca z małopolskimi parlamentarzystami.
Patrząc na stojące przed regionem wyzwania i plany jesteśmy przekonani, że kandydaci Polskiego Stronnictwa Ludowego są w pełni przygotowani do realizacji tych ambitnych zamierzeń związanych ze środkami europejskimi. Po pierwsze – wykazali się skutecznością w ciągu już dwóch ostatnich kadencji Samorządu Regionalnego, po drugie – uczestniczyli w przygotowaniu tych planów i wiedzą, jak je realizować. Ale co ważne – mają do współpracy mądrych partnerów w postaci lokalnych samorządowców, z których tak wielu jest reprezentantami Polskiego Stronnictwa Ludowego. Bez ich aktywności w przygotowywanie projektów, pozyskiwania środków europejskich, mądrego gospodarowania środkami gmin i powiatów, wreszcie – jednoczenia wspólnot lokalnych wobec ważnych inicjatyw i przedsięwzięć – ambitne plany pozostałyby tylko planami. Wierzymy zatem, że tak jak sprawdziliśmy się w ciągu ostatnich lat, tak warto zaufać nam na przyszłość.

Po ósme: Zmienić prawo, by pomóc samorządowi

Samorząd działa w oparciu o ramy prawne stanowione w Warszawie. Parlamentarzyści Polskiego Stronnictwa Ludowego dobrze znają lokalne problemy – utrzymują stały kontakt z wyborcami a często też sami wywodzą się ze środowiska samorządowego. Nic więc dziwnego, że celem wielu inicjatyw legislacyjnych i projektów ustaw Klubu Parlamentarnego PSL jest pomoc samorządowi w wykonywaniu jego zadań. Oto niektóre z nich:
1. Zmiana ustawy o finansach publicznych – są to zmiany w zakresie limitów zadłużenia samorządów. PSL chce, aby samorządy mogły prowadzić skuteczne inwestycje i pozyskiwać środki finansowe z Unii Europejskiej.
2. Wsparcie tzw. gmin ekologicznych – ustawa PSL zakłada dofinansowanie samorządów, na terenie których znajdują się obszary o szczególnych walorach przyrodniczych. Jeśli ponad 50 proc. powierzchni gminy zajmują parki narodowe, rezerwaty przyrody, obszary Natura 2000, to wówczas gminie będzie przyznawana z budżetu państwa subwencja środowiskowa. Takie gminy (a jest ich ponad 300) mają obecnie utrudnione możliwości rozwojowe i inwestycyjne.
3. Instytucje publiczne nie tylko w Warszawie – Polska lokalna musi mieć bliski dostęp do ważnych organów i instytucji publicznych. Nasza skuteczna walka o przywrócenie sądów rejonowych przyniosła efekt – to dzięki PSL udało się przywrócić na mapę kraju większość ze zniesionych 79 sądów rejonowych.
4. Posłowie PSL wnioskują o możliwość odrolnienia gruntów bez zgody ministra – już dziś parlamentarzyści PSL zabiegają o uproszczenie przepisów. W efekcie doprowadziłoby to do zwiększenia możliwości postawienia własnego domu na posiadanych gruntach. Takie rozwiązanie ułatwi też funkcjonowanie samorządowcom i lokalnym przedsiębiorcom.
5. Zdrowa żywność w polskich szkołach – projekt ustawy PSL przewiduje ograniczenie sprzedaży żywności „śmieciowej” w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach. Szkoła nie może dawać złego przykładu, ułatwiając dzieciom dostęp do bezwartościowej, a nawet szkodliwej  żywności wysokokalorycznej, przesolonej i przesłodzonej.

Po dziewiąte: Podnieść jakość debaty publicznej

Dla Polskiego Stronnictwa Ludowego forma debaty publicznej zawsze miała duże znaczenie. Nasze doświadczenie polityczne pokazuje, że można różnić się w sposób konstruktywny, szukając tego co łączy a nie dzieli. Co więcej, to właśnie w wyniku takiej wymiany myśli powstają najlepsze – bo oparte na konsensusie – rozwiązania. Ta umiejętność budowania konstruktywnego dialogu jest szczególnie ważna w samorządzie. Nie dopuścimy, by na lokalny poziom były przenaszane złe wzorce z polskiej polityki. Zdecydowana większość samorządowych problemów winna zostać rozwiązywana na bazie ponadpolitycznego porozumienia skupionego wokół najbardziej żywotnych lokalnych spraw. Tak właśnie chcemy działać w samorządzie.

Po dziesiąte: Zawsze pamiętać o wartościach

Jak podkreślaliśmy na początku, poniższe zestawienie nie ma charakteru hierarchicznego. Dlatego na końcu, niejako wyciągając przed nawias to co najważniejsze, piszemy o fundamencie naszych działań.
To co wyróżnia Polskie Stronnictwo Ludowe, to mocne osadzenie w wartościach. Jesteśmy konserwatywni w sprawach światopoglądowych, budując naszą tożsamość na chrześcijańskim fundamencie. Jesteśmy mądrze liberalni w gospodarce, akcentując rolę indywidualnej aktywności w budowaniu jej siły. Zarazem uważamy, że Państwo nie powinno być bierne. Powinno wspierać aktywność swoich obywateli oraz działać w obszarach o strategicznym znaczeniu dla zbiorowości. Podkreślamy znaczenie społecznej solidarności, osadzonej w nauce o miłości bliźniego w podejmowaniu wszelkich decyzji dotyczących spraw wspólnych.

Uważamy, że tak długa historia służby na rzecz Polski naszego ugrupowania to nie tyle powód do dumy, co zobowiązanie. Wpisując się w sztafetę pokoleń ludowców służących Ojczyźnie ufamy, że mu sprostamy i prosimy o zaufanie Wyborców.

                                                                                                                                      Zarząd PSL